شپش سر معمولاً به راحتی با تماس مستقیم سر (موهای سر) شیوع می یابد. امکان انتقال شپش به واسطه استفاده مشترک از لباس و وسایلی که آلوده به شپش است و یا موهای ریخته شده و حاوی تخم های شپش، وجود داشته اما بسیار کمتر از تماس مستقیم سر به سر است.
شیوع شپش سر تنها از طریق ارتباط مستقیم سر با سر امکان پذیر است. البته لازم است که برای جلوگیری از انتقال شپش ها، لوازم، ملحفه ها و لباس ها و کلیه وسایلی را که با موی فرد آلوده در تماس بوده است و نیز جاهایی که نشسته یا خوابیده و احتمال دارد شپش ها و یا تخم هایشان از موی سر جدا شده و روی این وسایل مثل مبلمان، رختخواب و از این قبیل ریخته باشد را با شستشو به روش مناسب برای از بین بردن شپش ها، تمیز و ضد عفونی نمود. از آنجا که پیشگیری، بهتر از درمان است و امکان ابتلای کودکان به شپش بیشتر است، بهتر است که به کودکان خود توصیه نماییم از ارتباط مستقیم سر با سر و یا سهیم شدن در وسایلی که با موی سر در تماس است از جمله شامپو، کلاه و حوله پرهیز نمایند.
چگونه می توان به پیشگیری و کنترل شیوع شپش سر کمک نمود؟
خطر آلوده شدن به شپش هایی که روی فرش یا مبلمان افتاده اند، بسیار کم است. شپش سر، که از میزبان خود جدا شده، به علت عدم دسترسی به خون، کمتر از یک الی دو روز زنده می ماند؛ تخم های جدا شده نیز معمولاً باز نمی شوند و بعد از یک هفته می میرند.
هیچ محصولی که به طور قطع از ابتلا به شپش پیشگیری کند وجود ندارد. بستن و یا جمع کردن موهای بلند و نیز بررسی وجود یا عدم وجود شپش در مو به صورت هفتگی، استفاده از نرم کننده و شانه کردن با شانه های دندانه ریز، می تواند به پیشگیری از شیوع شپش کمک کند.
لزومی ندارد که لباس ها و ملحفه ها را در آب داغ بشویید، زیرا بعید است که از شیوع شپش جلوگیری نماید.
اقدامات ضروری برای پیشگیری از انتشار شپش سر
می توانید مراحلی که در زیر ذکر شده است را برای جلوگیری و کنترل شیوع شپش سر، انجام دهید.
1. از ارتباط مستقیم سر با سر (ارتباط بسیار نزدیک با دیگران) ممانعت نمایید.
به کودکان آموزش دهید که هنگام بازی با دیگر کودکان و همکلاسی هایشان از ارتباط سر به سر خودداری کنند؛ حالا چه در مدرسه، چه در زمین بازی، یا چه در طول فعالیت های ورزشی. شپش سر قادر به پرواز کردن، جهیدن و پریدن نیست، این آفت سر، فقط از طریق ارتباط مستقیم ممکن است به کودک شما منتقل شود.
2. در زمان شیوع شپش از خوابیدن در خانه دیگران اجتناب کنید.
اگر در مدرسه کودک شما، شپش سر شیوع یافته است، برای مدتی مهمانی های شبانه برای خوابیدن در خانه دیگران را ترک کنید، چون که شپش سر می تواند در رختخواب و بالش هایی که به تازگی توسط فرد مبتلا استفاده شده است، زنده بمانند.
3. از استفاده مشترک از وسایل مرتبط با مو، با دیگران خودداری کنید.
به کودکان بگویید که شانه، برس، کلاه، روسری، کش سر، روبان مو، سنجاق سر، حوله و اساساً تمام آنچه با مو در تماس است را با دیگران به اشتراک نگذارند.
شانه ها و برس هایی را که توسط فرد آلوده استفاده شده است، با خیساندن در آب داغ (حداقل 55 درجه سانتیگراد) به مدت 5 الی 10 دقیقه ضد عفونی نمایید.
4. مواظب شیوع دوباره شپش، از طریق وسایل خانه باشید.
به نظر نمی رسد که شستن و تمیز کردن محیط خانه باعث کاهش شیوع شپش شود با این حال شستشوی بالش ها می تواند مفید باشد. صرف وقت زیاد برای تمیز کردن و شستشوی خانه برای جلوگیری از افزایش احتمال ابتلا به شپش، به واسطه شپش ها و یا تخم هایی که ممکن است از موها جدا شده و در محیط پراکنده گشته و یا داخل مبلمان و لباس ها رفته باشند، ضروری نیست.
برای کاهش احتمال ابتلا به شپش، می توانید از تماس با رختخواب، مبلمان، بالش ها، فرش یا حیوانات خانگی (به ویژه سگ ها که خز بیشتری روی بدنشان دارند) که در ارتباط نزدیک با فرد آلوده به شپش بوده اند، اجتناب کنید.
می توانید لباس ها، ملحفه ها و دیگر مواردی که توسط فرد آلوده به شپش طی دو روز پیش پوشیده یا استفاده شده است را با آب داغ (55 درجه سانتیگراد) و دور خشک کن با دمای زیاد، بشویید و خشک کنید. لباس ها و مواردی که قابل شستشو نیستند را می توان خشکشویی نمود یا در یک پاکت پلاستیکی قرار داده و برای مدت دو هفته در آن نگه داشت.
شما می توانید کف خانه و مبلمان را که فرد آلوده روی آن ها نشسته یا دراز کشیده، جاروبرقی بکشید.
5. شپش و نشانه های ابتلا به آن را بشناسید.
یکی از نشانه های اولیه شپش سر، خارش پوست سر است، اما در بسیاری از موارد حداقل دو هفته طول می کشد تا وجود شپش در سر منجر به خارش و ایجاد حساسیت های پوستی شود.
اگر فکر می کنید که کودک شما به شپش مبتلا شده است، فوراً موهایش را بررسی نمایید، سپس دوباره بعد از یک هفته و بعد از دو هفته این کار را تکرار کنید.
اگر شپش پیدا کردید، باید موهای بقیه اعضای خانواده را نیز بررسی کنید، اگر در دیگر اعضای خانواده نیز شپش یافتید، همه آن ها را در یک دوره همزمان درمان کنید.
اگر اعضای خانواده شما شپش داشته باشد، به همه کسانی که با آن ها ارتباط مستقیم داشته اند اطلاع دهید، تا آن ها هم معاینه شده و در صورت لزوم اقدامات درمانی را شروع کنند.
6. با اطلاع رسانی از شیوع شپش در مدرسه و سایر مکان ها پیشگیری کنید.
به مدیر مدرسه نیز اطلاع دهید تا به والدین دیگر دانش آموزان اطلاع دهند. همچنین مسئولان بهداشت مدرسه باید تمام دانش آموزان را معاینه کنند.
برای تأیید ابتلا به شپش سر، شما باید پنج شپش زنده در سر پیدا کنید. کودکان ممکن است در ابتدای ابتلا به شپش، تعداد ناچیزی تخم شپش داشته باشند، معمولاً کودکان در ابتدای دوره ای که به شپش مبتلا شده اند، بیشتر از 10 تا 20 شپش زنده ندارند.
روش معاینه برای بررسی شپش سر
1. نور کافی هنگام معاینه بسیار مهم است
شپش های سر حرکات سریعی دارند و به سختی دیده می شوند. این حشرات خونخوار، معمولاً در نزدیکی پوست سر، در قسمت گردن و پشت گوش ها، بیشتر یافت می شوند.
2. برای جستجوی تخم شپش، موها را به بخش های کوچک تقسیم کنید.
به آرامی از یک طرف سر به طرف دیگر بروید. تمام قسمت ها را با دقت بررسی نمایید و موها را در فاصله نزدیک به پوست را با دقت بیشتری بررسی کنید.
3. شانه زدن موهای خیس
شانه زدن موهای خیس همراه با یک نرم کننده و شانه مناسب شپش مو با دندانه های نزدیک به هم نیز می تواند روش کارآمدی برای یافتن و رفع شپش مو باشند، البته اگر به درستی انجام شوند.
نیازی نیست برای خلاص شدن از شر شپش، از محصولات گران قیمت استفاده کنید. شما می توانید یک شانه ضد شپش مناسب برای شپش سر با دندانه های نزدیک به هم را خریداری کنید. برای شانه زدن موهای خیس فرد مبتلا به شپش، به بیش از یک ساعت زمان نیاز دارید. این زمان، به طول و ضخامت مو نیز بستگی دارد.
4. از اسپری های آفت کش حیوانات خانگی برای دفع شپش در خانه استفاده نکنید.
اسپری هایی که برای آفت کشی در حیوانات خانگی مورد استفاده قرار می گیرند، هیچ اثری بر دفع شپش سر، که آفت سر انسان است ندارند. برای دفع شپش از سر باید از محصولاتی که برای دفع شپش سر تولید شده اند مانند شامپوهای مخصوص دفع شپش سر، استفاده کنید و برای از بین بردن شپش هایی که ممکن است در محیط خانه وجود داشته باشند نیز از محصولات تخصصی دفع شپش در محیط استفاده کرد.
همچنین محصولات دفع آفات در حیوانات خانگی، در صورت استنشاق و برخورد با پوست انسان، به خصوص در کودکان، می توانند مضر باشند.
آیا ضد عفونی کردن و پاکسازی خانه، پس از ابتلا به شپش سر ضروری است؟
از آنجایی که شپش سر نمی تواند دور از پوست سر و تغذیه از خون، مدت زیادی زنده بماند، نیازی به تمیزکاری های وقت گیر و اضافی نیست. فقط بهتر است مواردی که فرد مبتلا با آن ها در تماس نزدیک بوده، شسته شده و برای مدتی در کیسه نگهداری شود.
برای رفع شپش یا تخم شپش از وسایلی مانند کلاه ها و یا بالش ها اقدامات زیر را انجام دهید.
این وسایل را در آب داغ بشویید و در یک خشک کن داغ برای 15 دقیقه خشک کنید؛ یا وسایل را برای مدت دو هفته داخل یک کیسه پلاستیکی غیر قابل نفوذ، که هوا از میان آن عبور نمی کند نگهداری نمایید.
خرید شامپوی شپش کش
